Thế giới BANI là một từ viết tắt được tạo thành bởi các từ Brittle (Mong manh), Anxious (Lo lắng), Nonlinear (Phi tuyến tính) và Incomprehensible (không thể hiểu nổi). Người tạo ra khái niệm mới này là Jamais Cascio, nhà nhân loại học, tác giả và nhà tương lai học người Mỹ.
Ông đã viết một số ấn phẩm về tương lai của sự tiến hóa của loài người, giáo dục trong thời đại thông tin và các công nghệ mới nổi.
Năm 2009, anh lọt vào danh sách 100 Nhà tư tưởng Toàn cầu của Tạp chí Foreign Policy, và trình bày một bài TED nổi tiếng về tương lai của nhân loại trong một kịch bản không thể đoán trước.
Nhà tương lai học cũng tham gia vào một bộ phim tài liệu của National Geographic có tên là “6 độ có thể thay đổi thế giới”, điều tra tác động của sự nóng lên toàn cầu đối với hành tinh của chúng ta.
Sự chuyển giao từ thế giới VUCA sang thế giới BANI
Thế giới VUCA là gì?
VUCA được viết tắt bởi các từ:
- Volatility (Biến động);
- Uncertainty (Không chắc chắn);
- Complexity (Phức tạp)
- Ambiguity (Mơ hồ)
Quá trình phát triển của thế giới VUCA
Khái niệm này được đặt ra vào những năm 80, trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, để giải thích những nghịch cảnh của vũ trụ quân sự ảnh hưởng lên mọi mặt của đời sống con người.
Vào thời điểm đó, những từ như vậy vẫn chưa có nhiều ý nghĩa đối với nhân loại nói chung như ngày nay – nơi mọi thứ thay đổi trong chớp mắt và công nghệ phát triển theo cấp số nhân.
Đối với cách suy nghĩ của con người chúng ta, vốn tuyến tính và xử lý từng việc một, thường khó theo kịp quá nhiều thay đổi.
Qua hơn 40 năm tồn tại, đặc biệt là sau đại dịch Covid-19 vào năm 2020, thế giới VUCA đang chuyển giao sang một hình thái mới, kế thừa các đặc điểm cũ, nhưng có phần trầm trọng và ảnh hưởng sâu rộng hơn đến cuộc sống loài người. Đó là thế giới BANI.
Ý nghĩa các chữ cái trong BANI
Brittle: Mong manh, dễ vỡ
Trong thế giới BANI, một hệ thống có thể hoạt động tốt trên bề mặt, ngay cả khi nó đang trên bờ vực sụp đổ. Do đó, phải thực hiện các biện pháp phòng ngừa để không phụ thuộc 100% vào các hoạt động, ngay cả khi chúng có vẻ đáng tin cậy, linh hoạt và không thể phá vỡ.
Trong thời của chúng ta, bất kỳ thị trường nào cũng có thể sắp phá vỡ; và điều này xảy ra, hầu hết thời gian, là kết quả của việc liên tục tối đa hóa lợi nhuận.
Ngoài ra, khi gặp khủng hoảng, một số lĩnh vực – chẳng hạn như chuỗi cung ứng, năng lượng và thương mại toàn cầu – có thể gây ra sự gián đoạn ở một số lĩnh vực khác và do đó, trên toàn thế giới BANI
Anxious: Lo lắng
Thông tin là một loại tài nguyên mới, nhưng quá nhiều thông tin sẽ tạo ra một vấn đề lớn: sự lo lắng.
Mặc dù công nghệ ở đây để giúp chúng ta đưa ra quyết định, nhưng chắc chắn bạn sẽ cảm thấy bất lực và không thể đưa ra những lựa chọn quan trọng trong thời điểm áp lực và căng thẳng trong thế giới BANI.
Kết quả của tình huống này là sự thụ động – nhìn mọi việc diễn ra mà không hành động – đồng thời bạn cảm thấy phụ thuộc vào lựa chọn của người khác, mặc dù bạn biết rằng chúng có thể không phải là lựa chọn tốt nhất cho lợi ích chung.
Trong một thế giới có quá nhiều thông tin, mối đe dọa và tin giả, điều quan trọng là phải biết cách đối phó với các tình huống theo hướng tích cực. Chúng ta phải tránh xa các tình huống, nhìn thấy những khía cạnh và cơ hội tốt, đồng thời phát triển các giải pháp giải quyết vấn đề sáng tạo.
Đại dịch đã cho chúng ta thấy tầm quan trọng của trí tuệ cảm xúc, và nó là yếu tố không thể thiếu để thoát khỏi khủng hoảng một cách nhanh chóng và thanh thản như thế nào.
Nonlinear: Phi tuyến tính
Trong thế giới BANI, nhân quả không còn là một cấu trúc khả thi trong mọi trường hợp.
Ngày nay, chúng ta cảm thấy như thể mình đang ở trong một bộ phim phi tuyến tính, nơi mọi thứ diễn ra liên tục và kết thúc dường như không ở đúng vị trí của nó.
Do đó, việc vạch ra các hành động và kế hoạch dài hạn không còn ý nghĩa nữa. Tác động của các quyết định đối với nền kinh tế, các vấn đề khí hậu và sức khỏe cộng đồng có thể không có ngày xuất hiện hoặc kết thúc.
Nhiều vấn đề về sự nóng lên toàn cầu mà chúng ta đang gặp phải ngày nay là hậu quả của các quyết định của ngành công nghiệp trong những năm 80. Cũng giống như những thách thức và rào cản do đại dịch gây ra vẫn có những khía cạnh không chắc chắn trong tương lai của nhân loại.
Trong bối cảnh hiện nay, không còn đầu, giữa và cuối. Bạn phải sẵn sàng tiến và lùi một số vị trí trong trò chơi bất cứ lúc nào.
Incomprehensible: Khó hiểu
Sống trong một thế giới BANI mong manh, lo lắng và phi tuyến tính khiến hầu hết các sự kiện, nguyên nhân và quyết định trở nên khó hiểu. Con người cố chấp tìm kiếm câu trả lời, nhưng không phải lúc nào cũng có thể tìm thấy chúng cho mọi thứ trong hoàn cảnh hiện tại.
Thật thú vị, có nhiều thông tin hơn không có nghĩa là làm sáng tỏ thêm ý nghĩa về những điều xảy ra. Trên thực tế, nó hoàn toàn ngược lại: Sự phức tạp tăng lên, cùng với việc khó tìm ra chân lý phổ quát.
Ngược lại, suy nghĩ tuyến tính của con người và khả năng hiểu thế giới của chúng ta vẫn như cũ. Kịch bản BANI có vẻ như là một viễn cảnh lạc hậu, khi số lượng người lo lắng và trầm cảm tăng lên mỗi ngày. Tuy nhiên, chúng ta cũng chưa bao giờ có nhiều quyền lực và công cụ để thay đổi những điều mà chúng ta không đồng ý và xây dựng tương lai đáng mơ ước cho mọi người.
Do đó, nếu lựa chọn duy nhất là tiếp tục, thì mỗi chúng ta phải học tập và tích lũy sức mạnh, như một sự chuẩn bị cho những điều khó lường sắp tới trong thế giới BANI quá phức tạp này.
Theo mercadoe
